↑ Nguyễn Cao Thanh, Đạo Tin Lành ở Việt Nam từ 1975 đến nay, tư liệu và một số đánh giá ban đầu, Ban Tôn giáo Chính phủ . Như vậy, theo ước tính ban đầu, tổng số người theo đạo Tin Lành ở Việt Nam cho đến nửa cuối thập niên đầu tiên của thế kỷ XXI có khoảng 1.460.000 người đang sinh hoạt ở 6.000 chi hội và điểm nhóm.
1 2 Trần Thanh Giang. “Đạo Tin Lành ở Việt Nam và một số vấn đề đặt ra hiện nay”. Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa. ...đạo Tin lành đã có cơ sở trong quần chúng ở nhiều vùng trên đất nước ta, thực tế hiện nay đã có khoảng hơn 1,2 triệu tín đồ. Đặc biệt là khoảng 10 năm trở lại đây, đạo Tin lành phát triển đột biến ở Tây Nguyên, Tây Bắc và một số vùng dân tộc thiểu số khác...
↑ Lê Hoàng Phu 2010, tr. 217, 219, 220. Nhờ sự hỗ trợ tích cực từ các hội thánh địa phương và thân nhân các học viên, chỉ có hai trong tổng số 93 học viên phải nghỉ học do thiếu kinh phí. Nhà trường bị đóng cửa năm 1946 là do những biến động chính trị, không phải vì thiếu ngân khoản.
↑ Bà D. I. Jeffrey, Grace and Liberty, AW (9/1/1943), p. 25, trích dẫn bởi Lê Hoàng Phu 2010, tr. 220. Có những truyền đạo và vợ dù chỉ tạm đủ sống cũng "lột cả đồng hồ, bông tai, nhẫn cưới, khăn choàng cổ, và dù" để giúp các bạn đồng lao ở miền Bắc. Một người bán sách phải nuôi bốn con, đã dốc sạch túi để đóng góp dù ông vừa bị cắt giảm lương...
↑ Trần Thanh Giang. “Đạo Tin Lành ở Việt Nam và một số vấn đề đặt ra hiện nay”. Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa. Đạo Tin lành không lập ra tổ chức giáo hội mang tính chất phổ quát cho toàn đạo mà đi theo hướng xây dựng các giáo hội riêng rẽ, độc lập với những hình thức khác nhau theo từng hệ phái, từng quốc gia. Trong tổ chức giáo hội, các hệ phái Tin lành chủ trương giao quyền tự trị cho các giáo hội cơ sở, chi hội, các cấp giáo hội bên trên hình thành phù hợp với điều kiện hoàn cảnh cho phép. Giáo hội Tin lành không cấu thành bởi các vị giáo sĩ một cách cố định như Công giáo mà cả tín đồ, giáo sĩ tham gia thông qua bầu cử một cách dân chủ… Nhìn chung, có thể thấy sự cải cách của Tin lành về cách thức hành đạo cũng như tổ chức giáo hội chịu ảnh hưởng đậm nét của tư tưởng dân chủ và khuynh hướng tự do cá nhân, giảm thiểu và bớt đi sự linh thiêng về luật lệ, lễ nghi, cơ cấu tổ chức của đạo Công giáo.
↑ Phúc âm Ma-thi-ơ 7: 21, Không phải bất cứ ai nói với Ta: "Lạy Chúa, lạy Chúa", đều được vào vương quốc thiên đàng đâu; nhưng chỉ người nào làm theo ý muốn của Cha Ta trên trời mà thôi.
↑ Nguyễn Cao Thanh, Đạo Tin Lành ở Việt Nam từ 1975 đến nay, tư liệu và một số đánh giá ban đầu, Ban Tôn giáo Chính phủ . Xét về số lượng, và phạm vi, cho dù chưa có số liệu thống kê chính xác từ phía tôn giáo và cơ quan nhà nước, nhưng đều đưa đến nhận diện ban đầu về đạo Tin lành ở Việt Nam từ năm 1975 đến nay, nếu so với trước năm 1975, thì số lượng tín đồ tăng lên gấp 6 lần, trong khi khoảng thời gian chỉ bằng một nửa so với trước đây (64 năm từ 1911 đến 1975; 31 năm từ 1975 đến 2010). Nếu so với các tôn giáo thì đạo Tin lành phát triển với tốc độ nhanh nhất (năm 1975, đạo Công giáo ở Việt Nam có hơn 4,0 triệu thì đến năm 2010 tăng lên 6,0 triệu, trong khi dân số tăng lên gấp đôi là 85 triệu). Số lượng các hệ phái Tin lành vào truyền giáo cũng nhiều hơn trước, năm 1975 có hơn 10 tổ chức, hệ phái; hiện nay có đến gần 50 tổ chức, hệ phái. Phạm vi hoạt động của đạo Tin lành, ở thời điểm 1975 chỉ có ở các tỉnh phía Nam và một số tỉnh phía Bắc, đến nay đạo Tin lành có mặt ở tất cả các địa phương trong cả nước (trừ hai tỉnh Ninh Bình và Quảng Bình).
↑ Lê Hoàng Phu. Lịch sử Hội thánh Tin Lành Việt Nam (1911 – 1965). Nhà xuất bản Tôn giáo, 2010; p. 382. Hàng ngàn người Tin Lành, cả nam lẫn nữ chẳng bao giờ gia nhập một Hội thánh, hoặc vì thiếu sự giao thông với hội thánh địa phương, hoặc vì họ lựa chọn để thờ phượng Chúa cách cá nhân.
↑ Trần Thanh Giang. “Đạo Tin Lành ở Việt Nam và một số vấn đề đặt ra hiện nay”. Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa. Sinh hoạt tôn giáo không lệ thuộc nhiều vào việc lễ bái, nơi thờ tự, chức sắc... Người ta khó có thể đánh giá mức độ và nhu cầu tín ngưỡng của tín đồ Tin lành qua việc họ có đến nhà thờ tham dự các sinh hoạt tôn giáo hay không. Đối với tín đồ Tin lành, nếu có đức tin thì ở tại gia đình với quyển kinh thánh, họ có thể chu toàn bổn phận của một tín đồ.
↑ Joseph, Martin. “The Protestant Church in Vietnam - Introduction”. Christian Publishing. Xã hội Việt Nam nghĩ gì về Tin Lành? Phần lớn những người tôi từng tiếp xúc không phân biệt được Tin Lành với Công giáo. Cảm xúc chung đối với Tin Lành là không thích cũng không ghét, chỉ dửng dưng... Rõ ràng đây là một trở ngại đối với sự phát triển của giáo hội bởi vì người Việt thường tỏ ra cởi mở với những tư tưởng mới nếu họ hiểu biết về nó...
↑ Lê Hoàng Phu (2010), p. 387. Học giả Đào Duy Anh nhận xét, "Tin Lành thì tốt nhưng chỉ người dốt mới tiếp nhận đạo ấy", theo lời thuật lại của ông Đào Duy Tiên, một tín hữu và là em ruột ông Đào Duy Anh. Sau khi nghe một truyền đạo Tin Lành ở Huế, một học giả khác, Phạm Quỳnh, hỏi một giáo sĩ, "Tại sao ông không tuyển lựa người học thức hơn để giảng đạo của ông?"
↑ Giê-rê-mi 23: 30, Đức Giê-hô-va phán, "Nầy, Ta chống lại các kẻ tiên tri ăn cắp lẫn nhau lời của Ta."
↑ Strong, Augustus H.. Systematic Theology. Judson Press, Philadelphia, 1907, p. 917. Một người không phân biệt được muông sói với những chú chó chăn chiên thì đừng nghĩ đến việc trở thành người chăn bầy.
↑ Mi-chê 3: 5, Đây là lời Đức Giê-hô-va phán về các kẻ tiên tri, là kẻ làm dân Ta lầm lạc. Nếu có ai cho chúng nó ăn, thì chúng rao rằng: "Bình an!". Còn nếu ai không cho vật gì vào miệng chúng, thì chúng tuyên chiến chống lại họ.
↑ Ê-xê-chi-ên 13: 19, Các ngươi đã làm nhục Ta giữa dân Ta vì mấy nắm mạch nha và mấy miếng bánh mì. Các ngươi lừa dối dân Ta là kẻ thích nghe những lời dối trá ấy để giết chết những kẻ không đáng chết, và cho sống những kẻ không đáng sống.
↑ I Cô-rin-tô 12: 27; Cô-lô-se 1: 18, Anh em là thân của Chúa Cơ Đốc, và là chi thể của thân....Ngài là đầu của thân thể, tức là đầu Hội thánh. Có lẽ cần có thời gian để những người lãnh đạo các hệ phái học biết cách vượt qua lòng tị hiềm và lợi ích cá nhân để có thể hiểu được rằng mỗi hệ phái là một phần không thể chia cắt của hội thánh chung.
nguồn dẫn
Lê Hoàng Phu (2010), Lịch sử Hội thánh Tin Lành Việt Nam (1911 - 1965), Nhà xuất bản Tôn giáo
Irwin, E. F. (1937), With Christ in Indochina, Christian Publication, Inc.
